Hangi Mantarlar Yenirse Ölüme Neden Olabilir?

Ölümcül Mantarlar

İş sağlığı ve güvenliğinin önde gelen konularından biri de çevre bilinci ve çevre bilgisidir. Yaşanılan ve çalışılan çevrenin risk faktörlerini öğrenmek iş kazalarının ve istenmeyen potansiyel durumlarınoluşmasını önler. Buna tıpkı kerestecilik alanında faaliyet gösteren bir şirketin çalışanlarının ölümcül, zehirli mantarlardan yemesini istememesi örnek gösterilebilir. Peki hangi mantarlar yenirse ölüme neden olabilir? Bu mantarları uzaktan tespit etmek ve bu konuda önlem almak mümkün müdür? Öyleyse ölüme neden olan mantarları tanıyalım.

Uzak Durulması Gerekenler Mantarlar

Agarik, çörek mantarı, russula ve amanita yenildiğinde sonuçları ölümcül olabilen mantarlar arasındadır. Ancak bunların dış görünümleri birbirine benzediğinden ilk bakışta hangilerinin zehirli olduğunu tespit etmek ne yazık ki o kadar kolay olmayabilir. O nedenle ölümcül mantarları yemekten kaçınmak için aşağıdaki listede sıralananları göz önüne almak yerine göre gayet faydalı olabilir:

• Gövdelerinde beyaz katmerli çene, etek ve halka olan ölümcül mantarlardan kesinlikle kaçınılmalıdır.
• Şişkin ya da çuval görünümlü tepeleri olan mantarlar da asla yenmemelidir. Bunlar da ölümcül mantar sınıfına girmektedir.
• Bununla birlikte bazı zararsız mantarların da bu dış görünüş özelliğinde oldukları tespit edilmiştir ancak her iki durumda da ölümcül riskler almaya gerek yoktur.
• Başları ve gövdeleri kırmızı renkli olan mantarların birçoğu zehirlidir ve aşırı tüketimi kişiler ya da çalışanlar için ölümcül sonuçlar doğurabilir.
• Sahada karşılaşılan bir mantarın ne olduğundan yüzde yüz 100 emin olunmadığında o mantar kesinlikle tüketilmemelidir. Ölümcül ya da zehirli mantarlardan kaçınmanın altın kuralı bu olmaktadır.

Zehirli / Ölümcül Mantarların Etkileri

Doğadan rastgele toplanan mantarlar zehirli olduğu zaman karaciğeri tamamen iflas ettirme noktasına kadar getirmektedir ve bu hastalara tıbbi anlamda hiçbir müdahale yapılamaz. Zehirli mantar yiyenler kusma ve ishal gibi belirtilerden sonra ölüme doğru giden vakalarla karşılaşmaktadır. Aynı toprak veya alan üzerinde hem zehirli hem de zehirsiz mantar yetişebileceği ihtimali göz önünde tutulmalıdır. Mantarların hoş bir kokuya sahip olması ve çayır üzerinde yetişmesi zehirsiz olduğu anlamına gelmiyor.

Mantarı yoğurt ile birlikte tüketmek veya canlı mantarı kuruttuktan sonra yemek mantarın zehrini hiçbir şekilde geçirmemektedir. Bu sebeplerden dolayı doğada yetişen mantarları dikkatlice tüketmek gerekiyor. Zira halk arasında çeşitli inanışlarla mantarın zehrinin yok edilebileceği düşünülmektedir. Mantar bilimcilere göre mantarı sıcak suda kaynatmak veya sirkeli suda bekleterek zehirinin etkisiz hale getirileceği inancı tamamen yanlış bilgilerden kaynaklanmaktadır. Mantar tüketiminde bu nedenle kültür mantarlarını tercih etmek gerekiyor.

Yenilebilen Mantar Çeşitleri

Mantar çeşitleri temelde yenilebilen, zehirli olan ve zehirli olmadığı halde yenilmeyen şeklinde üçe ayrılıyor. “Yenilebilen mantar” dendiğinde akla gelen seçenekler belli olsa da Türkiye mantar çeşitliliği açısından oldukça zengin bir ülke. Yenilebilen yaklaşık 300 türe ve zehirli olan 100 türe sahip. Yenilebilen mantarlar genelde kültür mantarı, istiridye mantarı, kanlıca mantarı, kuzu göbeği mantarı, trüf mantarı sıkça karşımıza çıkabilen seçenekler arasında. Dönemsel olarak az sayıda yetişen ve pek bilinmeyen, ancak yenilebilen diğer mantar çeşitleri olarak da yumurta mantarı (kaz ayağı mantarı, tavuk mantarı), ayı mantarı (porçini), keme mantarı, imparator mantarı, sığır dili mantarı, tirmit mantarından bahsedilebilir. Her ne kadar tanıdık olarak görünüm sergileseler de cinsini bildiğiniz bir mantarın doğal ortamdan toplanarak asla yenilmemesi gerekiyor. Birbirine oldukça benzeyen ancak çok zehirli olan birçok mantar türü bulunmaktadır. Örneğin; trüf mantarının bile 120 farklı alt çeşidinin bulunduğundan bahsetmek gerekiyor. Ancak belirli şartlarda özenle üretilen özel mantarlar gönül rahatlığı ile tüketilebilir. Özellikle trüf mantarları bu açıdan gastronominin önemli birer parçasıdır ve siyah olanları yüksek fiyatları nedeniyle “kara elmas” olarak da adlandırılabilir.

İş Yeri Hekimi ve İş Güvenliği Uzmanı’nın Görevleri Nelerdir?