İnşaatlarda İş Güvenliği

İnşaatlar Yönetmeliği

Şantiyeler ne yazık ki hem hırsızlar hem de vandallar için en olağan hedefler arasında yer alıyor. Sahadaki işçilerin güvende tutulması ve çalınan mallar veya vandalizm sonucu iş süreçlerinin gecikmemesi için inşaatlarda iş güvenliğinin sağlanması önemli bir sorumluluktur. Bu anlamda değerlendirildiğinde, işveren ve proje sorumlusunun alanda gerçekleştirilecek faaliyetleri değerlendirdiği bir sağlık ve güvenlik planı hazırlaması yönetmelik gereği şart koşuluyor. Bu planlar Yapı İşlerinde Sağlık ve Güvenlik Yönetmeliği’ne göre yerine getirilir.

İnşaatlarda İş Güvenliği

• İnşaatlarda iş güvenliğinde işçilerin periyodik sağlık muayeneleri yapılmalı, bedenen bu işlere elverişli ve dayanıklı olduklarından emin olunmalıdır. OSGB’ler tarafından istihdamı yapılan iş yeri hekimleri tam olarak bu görevi yerine getirirler.
• İş yeri hekiminin hazırlayacağı raporlar inşaatlarda iş güvenliğinin önemli konuları arasında yer alıyor.
• İskelelerin kontrolü yapılmalı, sağlamlığı ve dayanıklılığı ölçülmeli, yük asansörü bakımsız bırakılmamalı ve aydınlatma, ilk yardım malzemeleri gibi faktörler göz ardı edilmemelidir.
• İnşaat sektörü, Türkiye dahil dünyanın hemen her yerinde en çok ölümlü iş kazalarının görüldüğü sektörlerden biri olarak karşımıza çıkıyor. ABD’de işgücünün %5’i inşaat sektöründe çalışır ve iş kazaları sonucu yaşanan ölümlerin %15’i benzer şekilde inşaat sektörüne aittir.
• Japonya’da ise iş gücünün %10’u inşaat sektöründe çalışmasına rağmen görülen ölümlerin %42’si inşaat sektöründen geliyor. İstatistiklerin de gösterdiği gibi, en yüksek ölüm oranları, inşaat sektörüne aittir. Türkiye ve özellikle İstanbul için durum farklı değil.

Alınması Gereken Önlemler

Kişisel Koruyucu Donanımkullanmak hem inşaat sektöründe hem de başka sektörlerde kazaları ve hastalıkları engellemek tarafında oldukça önemli. Gelişmiş ülkelerde kazaların ve hastalıkların ekonomik maliyeti yıllık 10-40 milyar dolar arasında değişiyor. Bu gerçekten de önemli bir rakam.

Bu anlamda zamklar, yapıştırıcılar, tutkallar, asfalt, katran ve solvanlar gibi kimyasallara maruz kalan işçilerin ve de silika ve asbest içeren tozlar ve kumların içinde faaliyet gösterenlerin tehlikelere karşı maskeler ve respiratörler (solunum cihazları) gibi solunum koruyucu donanımlar kullanmaları tavsiye edilir. Yine tozlara ve gazlara maruz kalınan ortamlarda ölçümler yapılmalıdır. Gürültü gerçekten de inşaat sektöründe kullanılan makinaların sayısının artması ile önemli tahribatlara yol açmaya başladı.

Bilhassa yapıların yıkımı esnasında başvurulan vinçler ve grayderler gibi makinalar ve kepçeler yalnızca onları opere eden personellerde değil aynı zamanda etraftaki diğer işçiler ve vatandaşlarda da duyu problemlerine yol açabiliyor. Bunu önlemek içinse kulak koruyucu ekipmanlardan kulaklıklar ve kulak tıkaçları takılabilir. Yine gürültü yönetmeliğinde açıklanan tedbirlerin alınması ve ölçümler yapılması önemlidir. Yapılan iş çevresine müsait koruyucu elbiseler giyilmeli, kaynak işlerinde çapaklardan ve iyonize olmayan mor ötesi ışınımdan (UV radyasyonundan) korunmak adına koruyucu gözlükler, maskeler ve kalkanlar kullanılmalıdır.

İnşaatlarda Yüksekte Çalışma

Yüksekte çalışma inşaatlarda en fazla iş kazasının yaşandığı çalışma koşullarından biridir. Bu nedenle öncelikle zorunlu olunmadığı sürece yüksekte çalışmamak ve iş zeminde yapılabilir durumdaysa daha güvenli bir ortama taşınarak yapılması planlanmalıdır. Ülkeden ülkeye değişmekle birlikte Avrupa’da 1.8 metre, Amerika’da ise 1.2 metre üzeri yüksekte çalışma kategorisine girmektedir ancak mantık olarak düşüldüğünde yaralanma riski bulunan her çalışma alanının yüksek olarak değerlendirilmesi gerekmektedir. Öncelikle 1.2 metre üzerindeki yüksekliklerde çalışırken mutlaka KKD (Kişisel Koruyucu Donanım) kullanılması zorunludur. Dünyada yapılan istatistiklere göre 3.4 metre üzerindeki yükseklikten düşmelerde vakaların yüzde 85’inden fazlasının ölümle sonuçlandığı belirtilmekte ve bu da yüksekte çalışmanın gerektirdiği özeni bir kez daha göz önüne sermektedir. Diğer bir istatistik ise inşaatlarda düşülen yerlere dairdir. Buna göre her üç düşmeden biri iskeleden gerçekleşmektedir. Yine her üç düşmeden biri çatıdan, geri kalanlar ise birbirine yakın şekilde silo, merdiven ve diğer alanlardan oluşmaktadır. Her yıl dünyada yaklaşık 4.7 milyon kişinin düşmeye bağlı iş kazası yaşadığı düşünülürse, KKD kullanımının yaralanmayı ve hatta ölmeyi engellediği bilinmeli, her koşulda mutlaka tercih edilmelidir.

İş Yeri Hekimi ve İş Güvenliği Uzmanı’nın Görevleri Nelerdir?