Patlamadan Korunma Dokümanı Nedir?
Patlamaya karşı koruma belgesi veya patlamadan korunma dokümanı iş yerinde çalışanların olası bir patlama sırasında yapılması gerekenleri ve patlama riskini en aza indirmek için alınması gereken önlemleri gösteren bir doküman koleksiyonudur. Bu dokümanlar çalışanların sağlığı ve güvenliği için hazırlanmaktadır.
Patlamadan Korunma Dokümanının Hazırlanması
Resmi Gazete’de yayımlanan 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununda, dokümanın iş yerlerinde oluşabilecek patlayıcı ortamların tehlikelerinden korunmak amacıyla hazırlandığı belirtilir. İşletmelerin bu belgeleri hazırlaması zorunludur. Kale OSGB çalıştığı firmalarda yanıcı, patlayıcı ve potansiyel tehlike saçıcı kimyasalların belirlenmesi için Malzeme Güvenlik Bilgi Formu’nu hazırlar. Bakanlıkça belirlenen standartlar yardımıyla bu maddelerin tehlike alanı hesaplanır.
Doküman hazırlanırken aşağıdaki dışsal ve içsel faktörler göz önüne alınır:
- Doğalgaz dolum istasyonları,
- Petrol istasyonları,
- Boya yerleri,
- Tehlikeli gaz ve toz depolama tankları
Patlamadan Korunma Dokümanının Amacı
İşverenler, çalışanlarına patlamalardan korunmaları için neler yapabileceklerini açıklar ve
patlama riskleri hakkında bilinçlendirir. Doküman insanları yangından, tehlikeli maddelerden ve potansiyel patlayıcı ortamlardan korumayı amaçlar. Bu doküman sadece firmaları değil, benzer işler yapabilecek serbest meslek çalışanlarını da kapsamaktadır.
Yanıcı sıvılar, buharlar, gazlar ve yanıcı tozların kullanıldığı ve depolandığı yerlerde, yangın ve patlama riskini değerlendirmek için patlayıcı ortam hesaplaması ve sınıflandırması yapmak gerekir. Patlayıcı ortam yanıcı atmosferin çevrelediği alanlardır. Bunlar insanlar için can kaybı ile ciddi yaralanmalar ve şirket içinse mal zararı ile sonuçlanabilir.
Bu nedenle mevzuatlar işverenlere bu konuda bir takım yükümlülükler getirir. Patlamadan korunma dokümanı bunun ilk adımını oluşturuyor. Olası riskleri kontrol altına almak için ilk adım potansiyel ateşleme kaynaklarını ortadan kaldırmaktır ve bu da ancak tehlikeli ortam sınıflandırması yaparak mümkün olur. Bu ortamların sınıflandırması aşağıdaki gibi yapılmaktadır:
- Bölge 0: Gaz, buhar ve sis formundaki maddelerin hava ile temasıyla patlayıcı ortamın oluştuğu yerler.
- Bölge 1: Gaz, buhar ve sis formundaki maddelerin hava ile temasıyla patlayıcı ortamın az sıklıkla oluştuğu yerler.
- Bölge 2: Gaz, buhar ve sis formundaki Patlayıcı maddelerin hava ile temasıyla patlayıcı ortam oluşmayan ancak oluşsa bile çok kısa süre devam edeceği yerler.
- Bölge 20: Havada bulut formunda bulunan tutuşabilir tozların patlayıcı ortam oluşturabileceği yerler.
- Bölge 21: Havada bulut formunda bulunan tutuşabilir tozların az sıklıkla patlayıcı ortam oluşturabileceği yerler.
- Bölge 22: Havada bulut formunda bulunan tutuşabilir tozların patlayıcı ortam oluşturmadığı ve oluştursa bile çok kısa süreceği yerler.
Muhtemel Patlayıcı Ortamda Kullanılan Teçhizat ve Koruyucu Sistemler yönetmeliği havayla karıştığında patlamaya neden olabilecek gazlar, buharlar, tozlar ve sislerin bulunduğu yerlerde çalışan personelin, belirlenen bölge derecesine göre (0,1 veya 2) şu kategorideki ekipmanların kullanılmasını şart koşar:
- Bölge 0 veya Bölge 20: Kategori 1 ekipman,
- Bölge 1 veya Bölge 21: Kategori 1 veya 2 ekipman,
- Bölge 2 veya Bölge 22 : Kategori 1, 2 veya 3 ekipman.
Patlamadan Korunma Dokümanı Kullanılan İşletmeler
- LPG ve petrol ürünleri tesisleri,
- Maden ocakları,
- Kimyasal madde ile çalışan yerler,
- Kimyevi laboratuvarlar,
- Boya ve tiner üretim yerleri,
- Un, şeker, nişasta fabrikaları,
- Elektrikli cihaz ve teçhizat üretim yerleri,
- Boya ile çalışan işletmeler,
- Deri üretim yerleri,
- Akü üretim yerlerinin bazı bölümleri,
- Margarin, zeytinyağı ve başka yağ imalathaneleri.
- Kâğıt fabrikaları
- Alüminyum, ağaç tozu ortaya çıkaran işletmeler vb.